Ρινίτιδα

Τι είναι η ρινίτιδα;

Η ρινίτιδα είναι μια φλεγμονή που δημιουργείται στο εσωτερικό της μύτης και σχετίζεται με συμπτώματα όπως βουλωμένη μύτη, καταρροή και επαναλαμβανόμενο φτέρνισμα. Μπορεί να εμφανιστεί για διάφορους λόγους, όπως για παράδειγμα λόγω αλλεργιών, ιογενών λοιμώξεων ή ακόμα και από έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες όπως είναι η σκόνη. Ανάλογα με την αιτία που έχει προκληθεί, η ρινίτιδα μπορεί να κάνει την εμφάνισή της είτε περιστασιακά, σε συγκεκριμένες εποχές ή περιόδους, είτε να επιμένει καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε ότι τα συμπτώματα και η ένταση τους διαφέρουν σημαντικά από άτομο σε άτομο, και για αυτό τον λόγο είναι καλό να υπάρξει ιατρική αξιολόγηση, ώστε να γίνει σωστά η διάγνωση και να ξεκινήσει άμεσα η κατάλληλη θεραπεία.

Ποια είναι τα αίτια της ρινίτιδας;

Όπως όλες οι παθήσεις, έτσι και η ρινίτιδα δεν εμφανίζεται τυχαία. Η ρινίτιδα δεν είναι πάντα τόσο απλή όσο ακούγεται. Μπορεί να κάνει την εμφάνισή της για πολλούς και ταυτόχρονα διαφορετικούς λόγους. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά τα πιο συχνά αίτια που μπορεί να προκαλέσουν ρινίτιδα:

• Αλλεργίες: Η πιο δημοφιλής αιτία εμφάνισης ρινίτιδας είναι οι αλλεργίες. Πιο συγκεκριμένα, γύρη, σκόνη, ακάρεα, τρίχωμα ζώων ή μούχλα είναι μερικά από εκείνα που μπορούν να την προκαλέσουν.
  
  
• Ιοί: Ένα κρυολόγημα ή λοίμωξη στο ανώτερο αναπνευστικό προκαλούν φλεγμονή στο ρινικό βλεννογόνο με αποτέλεσμα να προκαλείται ρινίτιδα. Το θετικό στην συγκεκριμένη αιτία είναι ότι συνήθως διαρκεί για λίγες μόνο ημέρες.
  
  
• Ερεθιστικοί περιβαλλοντικοί παράγοντες: Καθημερινά εισπνέουμε διάφορες επιβλαβείς ουσίες που υπάρχουν στην ατμόσφαιρα. Έτσι καπνός,ρύπανση, αρώματα ή ακόμα και χημικά προϊόντα μπορεί να ερεθίσουν τη μύτη και να προκαλέσουν ρινίτιδα.
  
  
• Ορμονικές μεταβολές: Είναι πιο σπάνιο αλλά η εγκυμοσύνη, η εφηβεία,η τρίτη ηλικία ή προβλήματα στον θυρεοειδή μπορεί να προκαλέσουν ρινίτιδα.
  
  
• Φάρμακα: Η χρήση αποσυμφορητικών ρινικών σπρέι και άλλων φαρμάκων π.χ. φάρμακα κατά της αρτηριακής πίεσης  μπορεί να προκαλέσει ρινίτιδα. Αρκετά άτομα τείνουν να κάνουν υπερβολική χρήση σπρέι, με αποτέλεσμα να συμβαίνει ένα φαινόμενο ανάδρασης.
  
  
• Αλλαγές στη θερμοκρασία και στην υγρασία: Μερικά άτομα είναι επιρρεπή στις αλλαγές του περιβάλλοντος και κυρίως στο κλίμα. Στην περίπτωση της ρινίτιδας ένα αρκετά ξηρό ή ψυχρό περιβάλλον μπορεί να είναι η αιτία εμφάνισής της.
  
  
• Ανοσολογικές ή αγγειακές διαταραχές: Αν πάσχετε από διαταραχές του νευρικού ή του αγγειακού συστήματος στην ρινική κοιλότητα τότε ανήκεται στις σπάνιες περιπτώσεις που η ρινίτιδα μπορεί να οφείλεται σε αυτό.

Ποια είναι τα συμπτώματα της ρινίτιδας;

Η ρινίτιδα δεν είναι απλώς ένα «μπούκωμα» όπως οι περισσότεροι πιστεύουν. Επηρεάζει σημαντικά την καθημερινότητα μας, την αναπνοή μας και σε αρκετές περιπτώσεις την ποιότητα του ύπνου μας. Αναρωτιέσαι πώς θα καταλάβεις ότι έχεις ρινίτιδα; Υπάρχουν ορισμένα σημάδια που είναι πιο συχνά και χαρακτηριστικά, και θα σε βοηθήσουν να τα αναγνωρίσεις εγκαίρως. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά τα πιο συχνά συμπτώματα που σχετίζονται με τη ρινίτιδα:

• Βουλωμένη μύτη, το αίσθημα συμφόρησης και γενική δυσκολία στην αναπνοή από τη μύτη.
• Καταρροή δηλαδή υγρό που τρέχει από τη μύτη.
• Φτάρνισμα που συνήθως είναι επαναλαμβανόμενο.
• Ιδιαίτερα σε αλλεργική ρινίτιδα υπάρχει φαγούρα στη μύτη, στα μάτια ή και στο λαιμό.
• Σε ορισμένες περιπτώσεις παρατηρείται μειωμένη όσφρηση ή απώλεια της αίσθησης της όσφρησης.
• Αν η ρινίτιδα σχετίζεται με φλεγμονή παρατηρείται πίεση ή πόνος στα ιγμόρεια.
• Εκτός από την καταρροή μπορεί να υπάρχουν ρινικές εκκρίσεις που “τρέχουν” προς τον λαιμό (οπισθορινική καταρροή).
• Σε πολύ προχωρημένο στάδιο της ρινίτιδας μπορεί να εμφανιστεί βήχας, συνήθως από ερεθισμό λόγω της καταρροής.
• Καθώς η ρινίτιδα επηρεάζει σημαντικά την αναπνοή μπορεί να υπάρξει κόπωση αλλά και κακή ποιότητα ύπνου.

Ποια είναι τα είδη ρινίτιδας;

Η ρινίτιδα δεν αποτελεί μια ενιαία κατάσταση και δεν επηρεάζει απλά το εσωτερικό της μύτης. Ανάλογα με την αιτία που την προκαλεί χωρίζεται σε διάφορες κατηγορίες δημιουργώντας έτσι και τα είδη της ρινίτιδας. Όπως είναι φυσικό, το κάθε είδος έχει τα δικά του χαρακτηριστικά, συμπτώματα αλλά και τη δική του διάρκεια. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά όλα τα είδη της ρινίτιδας:

Αλλεργική ρινίτιδα

Η πιο δημοφιλής και ταυτόχρονα πιο συχνή μορφή της ρινίτιδας είναι η αλλεργική. Πιο συγκεκριμένα, σχετίζεται με υπερευαισθησία του οργανισμού σε συγκεκριμένα αλλεργιογόνα.

• Αιτίες που την προκαλούν: Γύρη, οικιακή σκόνη, ακάρεα, τρίχωμα κατοικίδιων ζώων, μούχλα, ή ακόμα και συγκεκριμένες τροφές.
• Πότε εμφανίζεται: Μπορεί να είναι εποχική όπως για παράδειγμα την άνοιξη ή όλο τον χρόνο, εφόσον το αλλεργιογόνο είναι συνεχώς παρόν.
• Συμπτώματα: Επαναλαμβανόμενο φτέρνισμα, έντονη καταρροή, φαγούρα στη μύτη και τα μάτια και μπούκωμα.
• Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: Αρκετοί ασθενείς έχουν αλλεργική ρινίτιδα για χρόνια, θεωρώντας τα συμπτώματα «φυσιολογικά». Για αυτό και είναι πολύ σημαντικό να γίνεται ιατρική διάγνωση.

Ιογενής ρινίτιδα (κρυολόγημα)

Το είδος ρινίτιδας που προκαλείται από ιούς και σχετίζεται με το κοινό κρυολόγημα αποτελεί μια κλασική μορφή.

• Αιτίες που την προκαλούν: Διάφοροι ιοί στο ανώτερο αναπνευστικό σύστημα.
• Διάρκεια: Συνήθως κάνει την εμφάνιση της για 5 με 10 ημέρες.
• Συμπτώματα: Καταρροή, μπούκωμα, πονόλαιμος, κόπωση και πολλές φορές βήχας ή ήπιος πυρετός,.
• Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: Δεν απαιτεί αντιβίωση, εκτός εάν υπάρξει βακτηριακή επιλοίμωξη.

Μη αλλεργική – μη λοιμώδης ρινίτιδα

Το συγκεκριμένο είδος ρινίτιδας δεν προκαλείται από αλλεργία ή λοίμωξη, αλλά από περιβαλλοντικούς ή νευρολογικούς παράγοντες.

• Αιτίες που την προκαλούν: Απότομες αλλαγές στο περιβάλλον όπως, θερμοκρασία, καπνός, ατμοσφαιρική ρύπανση, μυρωδιές, έντονο στρες ή ακόμα και ορμονικές μεταβολές.
• Συμπτώματα: Παρόμοια με την αλλεργική ρινίτιδα, χωρίς όμως την αλλεργική αιτία.
• Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: Η μη αλλεργική ρινίτιδα είναι πιο δύσκολη στη διάγνωση της καθώς στις εξετάσεις δεν εντοπίζεται κάποιο αλλεργιογόνο.

Ορμονική ρινίτιδα

Η ορμονική ρινίτιδα αποτελεί ένα από τα πιο σπάνια είδη ρινίτιδας. Πιο συγκεκριμένα, σχετίζεται με μεταβολές στα επίπεδα ορμονών στον οργανισμό.

• Πότε εμφανίζεται: Κατά την εγκυμοσύνη, την εφηβεία ή την εμμηνόπαυση.
• Συμπτώματα: Μπούκωμα χωρίς φλεγμονή ή καταρροή, δυσκολία στην αναπνοή κατά τη διάρκεια της νύχτας.
• Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη θεραπεία για αυτό το είδος ρινίτιδας αλλά υποχωρεί αυτόματα όταν σταθεροποιηθούν οι ορμόνες. Υπάρχουν, όμως, επιβοηθητικά μέτρα μέχρι να γίνει αυτό.

Φαρμακευτική ρινίτιδα

Φαρμακευτική ρινίτιδα  πιο συχνά παθαίνουν άτομα που είναι εθισμένα σε ρινικά σπρέι η άλλα παρόμοια φαρμακευτικά σκευάσματα. Η συχνή και παρατεταμένη χρήση τους είναι και εκείνη που την προκαλούν. Υπάρχουν φυσικά και άλλα φάρμακα με ανεπιθύμητη ενέργεια τη ρινίτιδα.

• Αιτία που την προκαλεί: Συχνότερα κατάχρηση αποσυμφορητικών σπρέι (π.χ. ξυλομεταζολίνη).
• Συμπτώματα: Μόνιμο μπούκωμα που χειροτερεύει με τη χρήση του ίδιου φαρμάκου.
• Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: Η συνεχής χρήση δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο εξάρτησης.

Ατροφική ρινίτιδα

Ακόμη μια σπάνια μορφή ρινίτιδας, όπου ο ρινικός βλεννογόνος λεπταίνει και χάνει τη φυσιολογική του υγρασία.

• Πιο συχνή σε: Ηλικιωμένους ή άτομα που έχουν υποβληθεί σε επανειλημμένες ρινικές επεμβάσεις.
• Συμπτώματα: Ξηρότητα στη μύτη, σχηματισμός εφελκίδων, δυσάρεστη οσμή.
• Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό: Μπορεί να προκαλέσει δυσφορία και αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων.

Ποιοι είναι πιο επιρρεπείς στη ρινίτιδα;

Η ρινίτιδα δεν μετράει ηλικίες και έτσι μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε φάση της ζωής του ανθρώπου. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες ομάδες που είναι πιο επιρρεπείς στην εμφάνισή της και είναι πιο πιθανό να παρουσιάσουν συμπτώματα. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά όσοι είναι πιο ευάλωτοι σε ρινίτιδα:

• Παιδιά και έφηβοι: Καθώς το ανοσοποιητικό σύστημα δεν έχει αναπτυχθεί ή δεν είναι πλήρως ώριμο ακόμα οι μικρότερες ηλικίες επηρεάζονται περισσότερο, ειδικά σε περιπτώσεις αλλεργικής ρινίτιδας.
• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών: Η πιθανότητα εμφάνισης ρινίτιδας είναι αυξημένη αν υπάρχουν αλλεργίες στο οικογενειακό περιβάλλον όπως είναι το άσθμα ή το έκζεμα.
• Όσοι βρίσκονται σε περιοχές με υψηλή συγκέντρωση γύρης ή ρύπανση: Η ατμοσφαιρική ρύπανση αλλά και η έκθεση σε αλλεργιογόνα όπως είναι η γύρη, τα ακάρεα ή η μούχλα αυξάνουν σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης ρινίτιδας.
• Άτομα που εργάζονται σε κλειστούς χώρους ή υπάρχουν υψηλά επίπεδα σκόνης: Η επαφή με χημικές ουσίες, καθαριστικά ή σκόνη μπορεί να επηρεάσει σημαντικά κάποιον με αποτέλεσμα να προκληθεί ή να επιδεινωθεί ρινίτιδα.
• Άτομα με συγκεκριμένες ευαισθησίες σε φάρμακα: Ορισμένα φάρμακα μπορεί να είναι η αιτία εμφάνισης μη αλλεργικής ρινίτιδας.

Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία για τη ρινίτιδα;

Πολλοί άνθρωποι αναρωτιούνται: “Χρειάζομαι αντιβίωση; Θα περάσει μόνο του;”. Η αλήθεια είναι πως δεν υπάρχει μία και μοναδική απάντηση καθώς, η θεραπεία της ρινίτιδας εξαρτάται πάντα από το είδος της και την αιτία που την προκαλεί. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά οι πιο συχνές θεραπευτικές προσεγγίσεις που εφαρμόζονται ανάλογα με το είδος ρινίτιδας που πάσχει το άτομο:

Αλλεργική ρινίτιδα

Για να αντιμετωπιστεί η αλλεργική ρινίτιδα η θεραπεία είναι η αποφυγή των αλλεργιογόνων σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή που περιορίζει την αντίδραση του οργανισμού. Πιο συγκεκριμένα:

• Ο γιατρός χορηγεί αντιισταμινικά χάπια για τη μείωση των συμπτωμάτων όπως είναι το φτέρνισμα ή η επίμονη φαγούρα στην μύτη και τα μάτια.
• Επιπλέον χορηγούνται ρινικά σπρέι με κορτικοστεροειδή για την αποσυμφόρηση του ρινικού συστήματος.
• Συνιστώνται πλύσεις με φυσιολογικό ορό ή ρινικά διαλύματα για καθαρισμό της μύτης.
• Σε επίμονες περιπτώσεις και όπου κανένας από τους παραπάνω τρόπους δεν βελτίωσε την κατάσταση ακολουθείται ανοσοθεραπεία, δηλαδή εμβόλια/αγωγή από του στόματος κατά των αλλεργιογόνων.

Ιογενής ρινίτιδα (κρυολόγημα)

Στο συγκεκριμένο είδος ρινίτιδας δεν υπάρχει ειδική θεραπεία και έτσι ο μόνος τρόπος αντιμετώπισης είναι συμπωματικά. Πιο συγεκριμένα:

• Η ξεκούραση και η καλή ενυδάτωση είναι κρίσιμης σημασίας για την αντιμετώπιση της.
• Σε περιπτώσεις όπου ο πυρετός και ο πόνος επιμένει ο γιατρός χορηγεί αντιπυρετικά και παυσίπονα για πλήρη ανακούφιση.
• Ο γιατρός ενδέχεται να προτείνει την χρήση ρινικών σπρέι αλλά όχι για πάνω από 5 με 7 μέρες.
• Κάτι επιπλέον που μπορεί να βοηθήσει σημαντικά την αποσυμφόρηση από την ιογενή ρινίτιδα και συνήθως αρκετά άτομα δεν το γνωρίζουν είναι η εφύγρανση του ρινικού βλεννογόνου.

Μη αλλεργική – μη λοιμώδης ρινίτιδα

Όπως αναφέραμε παραπάνω επειδή προκαλείται από περιβαλλοντικούς παράγοντες, απαιτεί προσεκτική διάγνωση από ωτορινολαρυγγολόγο (ΩΡΛ) για να εντοπιστεί τι ακριβώς την προκαλεί και να προταθεί ο καλύτερος τρόπος θεραπείας. Πιο συγκεκριμένα:

• Εφόσον εντοπιστεί η αιτία εμφάνισης της μη αλλεργικής ρινίτιδας ο γιατρός θα συμβουλέψει την αποφυγή σε έκθεση των ερεθιστικών παραγόντων όπως είναι ο καπνός, η ρύπανση ή ακόμα και οι έντονες μυρωδιές.
• Θα χορηγήσει στον ασθενή ήπια αποσυμφορητικά ή σπρέι με κορτιζόνη για μικρό χρονικό διάστημα.
• Αν η μη αλλεργική ρινίτιδα επιμένει σε χρόνια μορφή, είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί πιο εξειδικευμένη θεραπεία.

Ορμονική ρινίτιδα

Όπως αναφέρθηκε και παραπάνω η αιτία εμφάνισης του συγκεκριμένου είδους ρινίτιδας είναι οι αλλαγές που δημιουργούνται στις ορμόνες, συνήθως δεν απαιτεί επιθετική θεραπεία, αλλά υποστηρικτική φροντίδα. Πιο συγκεκριμένα:

• Προτείνεται να υπάρχουν υγραντήρες χώρου για ανακούφιση από την ξηρότητα.
• Φυσικά ρινικά διαλύματα και αποφυγή ερεθιστικών παραγόντων.
• Εκτός από τα παραπάνω είναι σημαντικό να αναφερθεί πως η κατάσταση συνήθως βελτιώνεται όταν επανέρχεται πλήρως η ορμονική ισορροπία.

Φαρμακευτική ρινίτιδα

Η αιτία εμφάνισης της φαρμακευτικής ρινίτιδας είναι πολύ εύκολο να αναγνωριστεί από τον γιατρό για αυτό και το πρώτο και βασικό βήμα που θα συμβουλέψει τον ασθενή είναι η διακοπή του φαρμάκου που προκαλεί το πρόβλημα. Πιο συγκεκριμένα:

• Με τις οδηγίες του γιατρού θα πρέπει να γίνει σταδιακή διακοπή των αποσυμφορητικών σπρέι.
• Ο γιατρός θα χορηγήσει στον ασθενή αντιφλεγμονώδη ρινικά σπρέι για να επανέλθει ο βλεννογόνος.
• Αν τα συμπτώματα επιμένουν θα πρέπει να γίνει επαναξιολόγηση από τον ειδικό για να ακολουθηθεί διαφορετικός τρόπος θεραπείας.

Ατροφική ρινίτιδα

Εξαιτίας της χρόνιας ξηρότητας και ευαισθησίας που προκαλείται από τη ρινίτιδα θα πρέπει να ακολουθηθεί ειδική φροντίδα. Πιο συγκεκριμένα:

• Θα πρέπει να υπάρχουν υγραντήρες χώρου και να χορηγηθούν από τον γιατρό ρινικές αλοιφές.
• Καθώς η μύτη θα πρέπει να παραμένει ενυδατωμένη απαιτούνται πλύσεις με φυσιολογικό ορό.
• Σε προχωρημένες περιπτώσεις, ο γιατρός μπορεί να εξετάσει το ενδεχόμενο για χειρουργική παρέμβαση.

Η ρινίτιδα σε πολλούς μπορεί να φαίνεται απλή, αλλά όταν τα συμπτώματα επιμένουν και επηρεάζουν σημαντικά την ποιότητα ζωής του ατόμου, η επίσκεψη σε ωτορινολαρυγγολόγο (ΩΡΛ) είναι απαραίτητη. Ο γιατρός θα κάνει τη σωστή διάγνωση, θα εντοπίσει την αιτία και θα καθορίσει την πιο κατάλληλη θεραπεία για εσάς.