Τι είναι η σκολίωση ρινικού διαφράγματος;
Η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος είναι μια κατάσταση κατά την οποία το ρινικό διάφραγμα, δηλαδή το «Τείχος» που διαχωρίζει το εσωτερικό της μύτης σε δύο μέρη, δεν βρίσκεται στη μέση (όπως φυσιολογικά θα έπρεπε) αλλά παρουσιάζει κάποια κλίση ή παραμόρφωση προς τη μία πλευρά. Αν η απόκλιση είναι ελαφριά, συνήθως δεν προκαλεί ιδιαίτερα προβλήματα αλλά σε πιο έντονες περιπτώσεις, μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την αναπνοή. Πρόκειται για μια πάθηση που παρατηρείται σχετικά συχνά και αρκετοί άνθρωποι μπορεί να την έχουν χωρίς καν να το γνωρίζουν.
Ποια είναι τα αίτια της σκολίωσης ρινικού διαφράγματος;
Όπως συμβαίνει με όλες τις παθήσεις, έτσι και η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος δεν εμφανίζεται τυχαία. Δεν σχετίζεται πάντα με τραυματισμό, ούτε είναι απαραίτητα συνδεδεμένη με την ηλικία. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά τα πιο συχνά αίτια που μπορεί να προκαλέσουν σκολίωση του ρινικού διαφράγματος:
- Συγγενής σκολίωση (εκ γενετής)
Σε αρκετές περιπτώσεις, το ρινικό διάφραγμα είναι στραβό από τη γέννηση. Αυτό σημαίνει ότι το άτομο γεννιέται με αυτήν την πάθηση και ενδέχεται να μην το αντιληφθεί, ειδικά αν η απόκλιση δεν είναι έντονη, παρά μόνο σε μεγαλύτερη ηλικία ή όταν αρχίσουν να εμφανίζονται ενοχλητικά συμπτώματα. - Τραυματισμός ή κάταγμα στη μύτη
Ένα δυνατό χτύπημα στο πρόσωπο (ειδικά στη ρινική περιοχή) μπορεί να προκαλέσει μετατόπιση του διαφράγματος. Ο τραυματισμός αυτός μπορεί να συμβεί σε παιδική ηλικία (π.χ. από πτώση) ή αργότερα λόγω αθλητικής δραστηριότητας, τροχαίου ή άλλου ατυχήματος. - Αναπτυξιακές αλλαγές στην εφηβεία
Η εφηβεία είναι μια περίοδος κατά την οποία το σώμα αναπτύσσεται έντονα και μερικές φορές ασύμμετρα. Έτσι, κατά την ανάπτυξη του ρινικού χόνδρου και των γύρω δομών, είναι πιθανό να προκληθεί σταδιακή παραμόρφωση του διαφράγματος. - Κακή επούλωση μετά από τραυματισμό
Σε περιπτώσεις όπου ένα ελαφρύ κάταγμα ή χτύπημα δεν αντιμετωπιστεί σωστά, η επούλωση μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη παραμόρφωση του ρινικού διαφράγματος με την πάροδο του χρόνου. - Πίεση κατά τη γέννηση
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σκολίωση μπορεί να προκληθεί κατά τον τοκετό. Αυτό συμβαίνει κυρίως σε δύσκολες ή παρατεταμένες γεννήσεις, όταν το κεφάλι του μωρού δέχεται πίεση που ασκείται στη ρινική περιοχή, επηρεάζοντας τη θέση του διαφράγματος.
Ποια είναι τα συμπτώματα της σκολίωσης ρινικού διαφράγματος;
Η σκολίωση του ρινικού διαφράγματος είναι μια πάθηση που τις περισσότερες φορές περνά απαρατήρητη, ειδικά όταν η απόκλιση είναι ήπια. Ωστόσο, όσο πιο έντονη είναι η παραμόρφωση του διαφράγματος, τόσο πιο εμφανή και ενοχλητικά γίνονται τα συμπτώματα. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά τα πιο συχνά συμπτώματα που παρατηρούνται στη σκολίωση του ρινικού διαφράγματος:
- Δυσκολία στην αναπνοή από το ένα ρουθούνι
Ένα από τα πιο χαρακτηριστικά συμπτώματα είναι η συγκεκριμένη ενόχληση. Συνήθως παρατηρείται δυσκολία μόνο από τη μία πλευρά και τείνει να επιδεινώνεται όταν είμαστε ξαπλωμένοι ή όταν έχουμε κάποιο κρυολόγημα. - Χρόνια ρινική συμφόρηση (μπούκωμα)
Ακόμη και σε περιόδους χωρίς αλλεργίες ή κάποιο κρυολόγημα, ο ασθενής αισθάνεται ότι η μύτη του είναι συνεχώς βουλωμένη. - Επαναλαμβανόμενες ιγμορίτιδες ή λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού
Εξαιτίας της σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος, παρατηρείται κακή ροή αέρα και συσσώρευση βλέννας, κάτι που ευνοεί τη δημιουργία φλεγμονών και λοιμώξεων. - Ροχαλητό ή διαταραχές στον ύπνο
Σε ορισμένες περιπτώσεις, η σκολίωση του διαφράγματος μπορεί να προκαλέσει έντονο ροχαλητό ή ακόμη και επεισόδια υπνικής άπνοιας. - Ξηρότητα ή αιμορραγίες από το ένα ρουθούνι
Εξαιτίας της σκολίωσης διαφράγματος υπάρχει ακανόνιστη ροή του αέρα μέσα στη μύτη. Έτσι, μπορεί να προκαλείται ξηρότητα στο βλεννογόνο, με αποτέλεσμα να υπάρχουν μικρές, ενοχλητικές ρινορραγίες. - Μειωμένη αίσθηση όσφρησης
Όταν το στραβό διάφραγμα εμποδίζει τη σωστή ροή του αέρα στις περιοχές που ευθύνονται για την όσφρηση, είναι πιθανό να παρουσιαστεί σταδιακή εξασθένιση της αίσθησης της όσφρησης. - Πονοκέφαλοι ή αίσθημα πίεσης στο πρόσωπο
Όταν η μύτη δεν “αναπνέει” σωστά, αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο αέρας να μην κυκλοφορεί καλά μέσα στους ρινικούς κόλπους (όπως είναι τα ιγμόρεια). Αυτό μπορεί να προκαλέσει ένα αίσθημα βάρους ή πίεσης στο μέτωπο, γύρω από τα μάτια ή στα μάγουλα. Μερικοί άνθρωποι νιώθουν συχνούς πονοκεφάλους εξαιτίας αυτής της πίεσης.
Ποια είναι τα είδη της σκολίωσης ρινικού διαφράγματος;
Ακόμα και αν ο γενικός όρος “στραβό διάφραγμα” είναι ευρέως διαδεδομένος, στην πραγματικότητα υπάρχουν διαφορετικές μορφές που σχετίζονται με τη θέση και το σχήμα της απόκλισης. Τα διάφορα είδη της σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος εξηγούν γιατί κάποιοι άνθρωποι μπορεί να έχουν πιο έντονα συμπτώματα, ενώ άλλοι σχεδόν καθόλου. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά τα διαφορετικά είδη που παρατηρούνται στη σκολίωση του ρινικού διαφράγματος:
- Απλή (ήπια) σκολίωση
Στην πιο απλή μορφή σκολίωσης το διάφραγμα παρουσιάζει μια μικρή κλίση είτε προς τα δεξιά είτε προς τα αριστερά. Δεν προκαλεί σημαντικά προβλήματα στην αναπνοή και συχνά περνά απαρατήρητη. - Σκολίωση σε σχήμα “S” ή “C”
Σε αυτή τη μορφή, το διάφραγμα σχηματίζει καμπύλη είτε σε μία είτε σε δύο κατευθύνσεις. Το συγκεκριμένο είδος σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος είναι πάρα πολύ συχνό και μπορεί να προκαλέσει αισθητή δυσκολία στην αναπνοή από το ένα ή ακόμα και από τα δύο ρουθούνια. - Άκανθα (spurring)
Πρόκειται για ένα είδος σκολίωσης όπου δημιουργείται μια “μυτερή” ή οστέινη προεξοχή στο διάφραγμα. Πιο συγκεκριμένα, αυτή η προεξοχή μπορεί να πιέζει τους γύρω ιστούς ή το ρινικό τοίχωμα και να προκαλεί πόνο, πονοκεφάλους ή συχνές ρινορραγίες. - Σκολίωση με μετατόπιση ολόκληρου του διαφράγματος
Σε ορισμένες περιπτώσεις, το ρινικό διάφραγμα δεν είναι μόνο στραβό, αλλά έχει μετακινηθεί σημαντικά από την κεντρική του θέση. Αυτή η μετατόπιση εκτός ότι μπορεί να δημιουργεί συνεχή ρινική συμφόρηση μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη λειτουργικότητα και την αισθητική της μύτης. - Συνδυαστικές μορφές
Δύο ή περισσότερες από τις παραπάνω μορφές μπορούν να κάνουν την εμφάνισή τους, κάτι που δεν είναι καθόλου ασυνήθιστο να συμβεί. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να έχει και σκολίωση σε σχήμα “S” αλλά και άκανθα, γεγονός που επιβαρύνει περισσότερο την αναπνευστική λειτουργία.
Πως γίνεται η διάγνωση της σκολίωσης ρινικού διαφράγματος;
Σε περίπτωση που αντιληφθείτε κάποιο από τα συμπτώματα που αναφέρθηκαν παραπάνω (και κυρίως όταν αυτά επιμένουν) η διάγνωση από ωτορινολαρυγγολόγο (ΩΡΛ), είναι το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα που πρέπει να κάνετε.
Ο γιατρός, μέσα από μια σειρά απλών αλλά στοχευμένων εξετάσεων, μπορεί να διαπιστώσει αν υπάρχει σκολίωση στο ρινικό διάφραγμα και σε ποιο βαθμό επηρεάζει την καθημερινότητα του κάθε ασθενούς. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά τα βασικά βήματα που περιλαμβάνει η διαδικασία της διάγνωσης:
- Λήψη ιατρικού ιστορικού
Ο ωτορινολαρυγγολόγος (ΩΡΛ) ξεκινά με το να κάνει κάποιες ερωτήσεις στον ασθενή, γύρω από τα συμπτώματα που αντιμετωπίζει (όπως δυσκολία στην αναπνοή, ροχαλητό, πονοκέφαλοι κ.ά.), τη συχνότητα και τη διάρκειά τους, καθώς και αν έχουν προηγηθεί τραυματισμοί ή επεμβάσεις στη ρινική περιοχή. - Κλινική εξέταση της μύτης
Με τη βοήθεια ρινοσκοπίου, ο ωτορινολαρυγγολόγος (ΩΡΛ) εξετάζει το εσωτερικό της μύτης του ασθενούς. Με αυτόν τον τρόπο ο ίδιος μπορεί να καταλάβει εάν το διάφραγμα είναι στραβό και προς ποια κατεύθυνση. - Ρινοσκόπηση (ή ενδοσκόπηση μύτης)
Πρόκειται για μια πιο εξειδικευμένη εξέταση που γίνεται με τη χρήση ενός λεπτού, εύκαμπτου ενδοσκοπίου. Επιτρέπει στον ωτορινολαρυγγολόγο (ΩΡΛ) να έχει λεπτομερή εικόνα του ρινικού διαφράγματος και των γύρω δομών, δίνοντάς του τη δυνατότητα να εντοπίσει με ακρίβεια την απόκλιση ή τυχόν άλλες συνοδές παθήσεις. - Απεικονιστικές εξετάσεις (εφόσον χρειαστεί)
Αν κριθεί απαραίτητο, μπορεί να ζητηθεί αξονική τομογραφία (CT scan) για ακόμα πιο αναλυτική εικόνα του ρινικού διαφράγματος και των ιγμορείων. Η συγκεκριμένη εξέταση ζητείται κυρίως σε περιπτώσεις όπου εξετάζεται η πιθανότητα χειρουργικής αντιμετώπισης μετά από κάταγμα. - Αξιολόγηση συμπτωμάτων και καθημερινής επιβάρυνσης
Εκτός από την ανατομική εικόνα, ο γιατρός λαμβάνει υπόψη το πώς η σκολίωση επηρεάζει την ποιότητα ζωής του ασθενούς. Αυτό σημαίνει ότι αξιολογεί κατά πόσο η δυσκολία στην αναπνοή οδηγεί σε χρόνια κόπωση, αν υπάρχουν διαταραχές στον ύπνο λόγω ροχαλητού ή υπνικής άπνοιας, καθώς και αν ο ασθενής αισθάνεται ενοχλήσεις ή μόνιμη δυσφορία από το ένα ρουθούνι. Όλα αυτά βοηθούν στη λήψη απόφασης για την καταλληλότερη θεραπευτική προσέγγιση.
Ποια είναι η κατάλληλη θεραπεία για την σκολίωση ρινικού διαφράγματος;
Σε περιπτώσεις όπου η απόκλιση είναι μικρή και δεν προκαλεί ιδιαίτερα συμπτώματα, δεν απαιτείται θεραπεία. Ωστόσο, όταν η κατάσταση επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ατόμου, όπως για παράδειγμα όταν υπάρχει συνεχής δυσκολία στην αναπνοή, ροχαλητό ή συχνές λοιμώξεις, τότε είναι απαραίτητο να ακολουθηθεί μια στοχευμένη θεραπευτική προσέγγιση για την αντιμετώπισή της.
Ανάλογα με τη σοβαρότητα της παραμόρφωσης και τα συμπτώματα που παρουσιάζονται, ο γιατρός μπορεί να προτείνει είτε συντηρητική αντιμετώπιση, είτε χειρουργική παρέμβαση. Παρακάτω παρουσιάζονται αναλυτικά οι διαθέσιμες τεχνικές θεραπείας για τη σκολίωση του ρινικού διαφράγματος:
Συντηρητική αντιμετώπιση
Όταν τα συμπτώματα είναι ήπια και δεν επηρεάζουν ουσιαστικά την καθημερινότητα, ο ωτορινολαρυγγολόγος (ΩΡΛ) μπορεί να συστήσει φαρμακευτική ή υποστηρικτική αγωγή με στόχο την ανακούφιση των ενοχλήσεων. Συγκεκριμένα:
- Ρινικά αποσυμφορητικά: Βοηθούν προσωρινά στο “ξεμπούκωμα” της μύτης, αλλά δεν ενδείκνυνται για παρατεταμένη χρήση, καθώς υπάρχει κίνδυνος εθισμού ή εμφάνισης παρενεργειών.
- Αντιισταμινικά και ρινικά κορτικοστεροειδή: Χρησιμοποιούνται κυρίως σε περιπτώσεις αλλεργικής ρινίτιδας ή φλεγμονής που επιδεινώνει τα συμπτώματα της σκολίωσης.
- Χρήση ρινικών πλύσεων: Οι ρινικές πλύσεις (συνήθως με φυσιολογικό ορό) συμβάλλουν στην απομάκρυνση της βλέννας και των ερεθιστικών παραγόντων από τη μύτη, βελτιώνοντας τη ροή του αέρα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι παραπάνω μέθοδοι δεν διορθώνουν τη σκολίωση του διαφράγματος. Προσφέρουν, όμως, προσωρινή ανακούφιση από τα συμπτώματα.
Χειρουργική αντιμετώπιση – Διορθωτική επέμβαση (Σεπτοπλαστική)
Όταν η σκολίωση του διαφράγματος είναι έντονη και προκαλεί χρόνια προβλήματα στην αναπνοή ή άλλες επιπλοκές, η πιο αποτελεσματική λύση είναι η σεπτοπλαστική, δηλαδή η χειρουργική αποκατάσταση του ρινικού διαφράγματος.
- Η επέμβαση πραγματοποιείται ενδορρινικά, χωρίς εξωτερικές τομές, γεγονός που σημαίνει ότι δεν επηρεάζεται η εξωτερική εμφάνιση της μύτης.
- Η διάρκεια του χειρουργείου είναι περίπου 30–60 λεπτά και γίνεται με γενική αναισθησία, οπότε ο ασθενής δεν αισθάνεται καμία ενόχληση κατά τη διάρκειά της.
- Η αποκατάσταση είναι σχετικά γρήγορη, με τους περισσότερους ασθενείς να επιστρέφουν στις καθημερινές τους δραστηριότητες μέσα σε λίγες μόνο ημέρες.
- Σε αρκετές περιπτώσεις, η επέμβαση συνδυάζεται με ρινοπλαστική, είτε για αισθητικούς λόγους είτε για περαιτέρω βελτίωση της ρινικής λειτουργίας.
Η σεπτοπλαστική προσφέρει μόνιμη λύση στο πρόβλημα, καθώς διορθώνει τη θέση του διαφράγματος και αποκαθιστά τη φυσιολογική ροή του αέρα μέσα από τη μύτη, εξαλείφοντας έτσι τα περισσότερα ενοχλητικά συμπτώματα της σκολίωσης.
Πότε πρέπει να επισκεφτώ γιατρό;
Στην περίπτωση της σκολίωσης του ρινικού διαφράγματος μπορεί να υπάρχει το πρόβλημα χωρίς να προκαλεί ιδιαίτερες ενοχλήσεις. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσετε και τα οποία υποδεικνύουν ότι ήρθε η στιγμή να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό ωτορινολαρυγγολόγο (ΩΡΛ). Αν παρατηρείτε επίμονα συμπτώματα ή αισθάνεστε ότι η αναπνοή σας δεν είναι φυσιολογική, μια επίσκεψη στον γιατρό είναι απαραίτητη. Μια απλή επίσκεψη μπορεί να αποκαλύψει το μέγεθος του προβλήματος και να προλάβει την επιδείνωσή του.
